Danışanlarımın ve çevremdeki arkadaşlarımın çoğunda gözlemlediğim bir durum, bazı besinler ve oluşan ön yargı… Daha nasıl yapıldığı, hangi koşullarda yapıldığı ve içinde ne olduğunu dahi bilmediğiniz besinler iştah ile yiyebiliyor iken, sağlıklı beslenme içerisinde yer alan besinlere olan ön yargıyı çözebilmiş değilim. Üstelik bu önyargı, tadına bile bakılmadan sadece isminden dolayı yüz ekşitme ile başlıyor.
Ön Yargı Sıralamasında Yer Alan Mimlenmiş Besinler
- Kepek, tam tahıllı ürünler; özellikle ekmek
- Yulaf
- Kereviz, enginar, pırasa, brokoli, karnabahar
Öncelik olarak ilk sırada yer alan tam tahıllı ve kepekli ürünler ile açıklamaya başlayalım. Ekmek yemeden doymuyorum diyenler? Beyaz ekmek, glisemik indeks dediğimiz değerin yüksek olduğu için kan şekerinin hızlı yükselmesine, dolayısı ile de hızlı düşmesine neden olur. Bu da daha çabuk acıkmanıza yol açar. Yani beyaz ekmesiz doymama durumu, tamamen kendinizi kandırmanıza neden olan psikolojik bir durumdur. Tam tahıl demek, tahılların doğada mevcut olan doğal formu demektir. Tam tahıllar; kepek, embriyo (ruşeym) ve endosperm denilen 3 tabakadan oluşur. Bu tahıl tanelerinin tamamı kullanılarak üretilen ekmekler de tam tahıllı (çavdar, yulaf, buğday) olur. Hani her şeyin doğalını istiyoruz, özellikle şehir hayatında köy ekmeği diyince ağzımız sulanıyor ya, ,işte bunu sağlayan şeydir tam tahıl unu. Kalori bazında bakıldığında beyaz ekmek ile aralarında bir fark yok diyebiliriz; ancak tam tahıllı ekmekler ; tok tutma süresi, içerdiği vitamin, mineral ve lif içeriği ile açık ara öndedir. Bu ekmekleri önermemizdeki yegane nedeN, bu saydıklarım ve tok tutuyor olmasıdır; zayıflatması değil. Ekmeğinizi farklı farklı fırınlardan alın. Böylece sizin damak tadınıza uygun olanını bulup lezzet sorununu da giderebilirsiniz. Bu konu, makarna için de geçerli. Bir markanın lezzeti size göre olmayabilir; ancak öteki markaları da bir deneyin. Çünkü her firmanın kullandığı ham madde ve oranları farklıdır.
Kepekli veya tam tahıllı mantı, makarna, tam tahıllı undan yapılmış lahmacun, pizza, börek, pide bunların kaçını denediniz? Gayet lezzetli ve aynı tadı yakalayacağınız yemekler, önermesi benden; üstelik sağlıklı. Yemek ile arası hoş olanlar bilirler. Makarnayı makarna yapan sosudur(elbette yağına dikkat).L ezzetli bir sos ile güzel bir yemek yiyebilirsiniz.
Yulaf, tek başına tüketildiğinde ( yulaf ezmesi olarak genellikle bulabilirsiniz) tadı neredeyse yok denebilecek olan bir üründür. O sebep ile biz beslenme uzmanları bunu size önerirken, ‘Al yulaf ezmesini, kaşık kaşık ye’demeyiz. Yulafı toz haline getirerek (hazır tozu da var) ekmek yerine geçen besinlerden olduğu için, tüketilmesi gereken miktar kadarını (1 ince dilim ekmek yani 25 gram ekmek = 2 yemek kaşığı yulaf ezmesi) yoğurdun, çorbanın, salatanın, yemeğin vb içine koyun ve tüketin isteriz. Hatta kek, börek yaparken de bunları sağlıklı beslenme formu yakalamak adına kullanabiliriz. Yine amaç zayıflatmak değil , mide boşalma süresini uzatıp çabuk acıkmaları önlemektir.
En çok tepki alan, özellikle erkekler ve çocukların korkulu rüyası sebzeler… Bu konuda mesleğim ile tanışmadan önce çoğu kişi gibi benim de öcü olarak nitelendirdiğim yemeklerdi sebze yemekleri. Hele bir de kereviz yok mu halâ yıldızım tam barıştı diyemem. Ancak deneyimlerimden edindiklerime göre olay, bu besinleri nasıl pişirdiğiniz/pişirmediğiniz ile ilgili. Bir sebzeyi sokabileceğiniz birden fazla form var. Örneğin; kabağı haşlamayın da incecik cips gibi kesip fırına verin. Üzerine kaşar, nane, karabiber, biraz tuz ve kekik… Immm mis J. Önemli olan içerdikleri biyoaktif bileşikleri, vitamin mineralleri almak ve daha uzun ve sağlıklı bir yaşam için koruyucu bir kalkan oluşturmak. ‘E damak tadı denen bir şey var!’ Dediğinizi duyar gibiyim J. Elbette var. Ben oturup da sadece bunları yiyin demiyorum. Mis gibi bir kuzu inciğin yanına yapacağınız güzel bir sos ile hazırlanmış salatayı da yiyiverin diyorum.
Besinler her durumda yardımcınız olsun, afiyet olsun.
Sorularınız için DYT. ASLIHAN ALTUNTAŞ